Ανά καιρούς πιάνω τον εαυτό μου να συλλογίζεται για διάφορες θεμελιώδης έννοιες. Σκέψεις περνούν ραγδαία από το μυαλό μου που ταλανίζεται ανάμεσα σε υπαρξιακά ερωτήματα, ηθικά διλήμματα και άλυτα παράδοξα. Τελευταία εμμονή μου; Η ραγδαία εισβολή της τεχνητής νοημοσύνης στην καθημερινότητά μας, που με έχει βάλει σε όχι και τόσο περαστικές σκέψεις αναφορικά με τα πολύπλοκα ζητήματα που φαίνεται να φέρνει στην επιφάνεια, καθώς και για το ποιοι είναι οι αρμόδιοι θεραπευτές τους. Ερωτήματα που σχετίζονται πολλές φορές με την άμεση σχέση της τεχνητής νοημοσύνης με τα εργασιακά ζητήματα του 21 ου αιώνα, και άλλες φορές κινούνται στη σφαίρα του υπαρξιακού, όπως «σε ποιόν ανήκει τελικά η δουλειά που παράγει το chat gpt, ειδικά σε περιπτώσεις που κανένας εργαζόμενος δεν έχει συμβάλει ούτε σε ένα σημείο στίξης κατά την αλυσίδα της παραγωγής της;» ή «ποιος ευθύνεται για τα λάθη και τις παραλήψεις του εργαλείου», η ακόμη και «είναι σωστό να γράφει το chat αντί για εμένα;» δεν έχουν ούτε μια μονάχα αφετηρία, ούτε μια απάντηση. Έχουν άλλοτε φιλοσοφικό, άλλοτε νομικό, άλλοτε κοινωνικοοικονομικό ενδιαφέρον, και τις περισσότερες φορές όλα τα παραπάνω.

Η τεχνητή νοημοσύνη κινείται εδώ και καιρό εκτός ρυθμιστικού πλαισίου, ενώ παράλληλα ελάχιστο ή και καθόλου φως δεν ρίχνεται στο πως δύναται να απελευθερώσει σταδιακά τον άνθρωπο από τα σύγχρονα βάσανα της υπερεργασίας.

Καταρχάς, σε ένα κράτος δικαίου, οτιδήποτε βρίσκεται εκτός πλαισίου είναι επικίνδυνο. Ίσως για πρώτη φορά στα χρονικά, καλούμαστε να θεσπίσουμε κανόνες για ένα ζόρικο θέμα, συνυπολογίζοντας τις ηθικές αρχές της λειτουργίας της τεχνητής νοημοσύνης, και αποφασίζοντας για το ποια είναι η κατάλληλη σύσταση ομάδας που θα μπορούσε να αναλάβει την δημιουργία των κανόνων αυτών, με τρόπο που να εξυπηρετούν πρωτίστως τον άνθρωπο.

Αναφορικά με το πώς μπορεί η τεχνητή νοημοσύνη να ωφελήσει πραγματικά τον άνθρωπο, το ζήτημα είναι βαθιά πολιτικό. Το γεγονός ότι, χάρη στην τεχνητή νοημοσύνη, μπορούμε να παράγουμε δεκαπλάσιο έργο* και παρόλα αυτά συνεχίζουμε να εργαζόμαστε 8 ή και 10 ώρες την ημέρα, αποκαλύπτει ξεκάθαρα ποιανού τα συμφέροντα εξυπηρετούνται. Ο τρόπος με τον οποίο επιλέγουμε να προσεγγίσουμε αυτό το γεγονός, δείχνει με ποια πλευρά της κοινωνίας στεκόμαστε –και ποια πλευρά επιδιώκουμε πραγματικά να ωφελήσουμε.

Η προσωπική μου άποψη είναι ότι το ζήτημα πρέπει να προσεγγισθεί διεπιστημονικά. Στην προσπάθειά μας να ρυθμίσουμε την τεχνητή νοημοσύνη, και να την κάνουμε να λειτουργεί προς όφελος του ανθρώπου, οφείλουμε να γεφυρώσουμε επαγγελματικούς χώρους και επιστημονικά πεδία, αφού ένα τόσο πολύπλευρο ζήτημα που έχει προεκτάσεις σε τόσους τομείς της καθημερινότητάς μας, απαιτεί πολύπλευρη αντιμετώπιση. Πώς μπορείς να απαντήσεις στα απαιτητικά ηθικά διλήμματα και παράδοξα της τεχνητής νοημοσύνης χωρίς να συμβουλευθείς έναν φιλόσοφο; Στις ενδεχόμενες συγκρούσεις των κανόνων, χωρίς έναν νομικό; Στις οικονομικές τις προκλήσεις χωρίς οικονομολόγο και στις προτάσεις κανόνων για την προστασία της ανθρώπινης υγείας χωρίς έναν ιατρό;

Κάποια στιγμή έπεσε στα χέρια μου ένα meme που σατιρίζοντας την γραφειοκρατία της Ευρώπης, έλεγε πως «η Ευρωπαϊκή ένωση ξεκίνησε να νομοθετεί για το AI χωρίς πρώτα να έχει δημιουργήσει κάποιο εργαλείο AI». Δεν ξέρω κατά πόσο ισχύει, αλλά αν όντως ισχύει, ίσως η προσέγγιση αυτή να είναι μακροπρόθεσμα πιο χρήσιμη.

*πηγή: chatgpt.com

‍