Διάβαζα ένα άρθρο τις προάλλες, το οποίο μιλούσε για την μεταστροφή των μεγάλων καπιταλιστών και την ροπή τους προς τον συντηρητισμό.

Σήμερα βλέπουμε πως μεγάλες εταιρείες και κορυφαίοι επιχειρηματίες, που μέχρι πρόσφατα έδειχναν «ανοχή» στη διαφορετικότητα, στρέφονται προς πιο συντηρητικές απόψεις. Εκεί που παλιότερα μιλούσαν για ισότητα και στήριζαν κινήματα (π.χ. με Pride σημαίες ή χορηγίες σε παρελάσεις), τώρα μειώνουν ή κόβουν σχετικές δαπάνες και τμήματα για τη συμπερίληψη. Ο λόγος; Ακολουθούν τα συμφέροντά τους και προσπαθούν να ανταποκριθούν σε ένα κοινό που δείχνει σημάδια κούρασης ή και αντίδρασης απέναντι στη λεγόμενη «woke» κουλτούρα.

Κάτι αντίστοιχο παρατηρούμε και στον Κυριάκο Μητσοτάκη, ο οποίος σε δηλώσεις του μιλά για «δύο φύλα» ή για «τυραννία των μειονοτήτων». Αυτή η ρητορική συνδέεται με τη διεθνή στροφή προς τον συντηρητισμό και δεν είναι τυχαίο ότι μερικοί από τους πλουσιότερους ανθρώπους στον κόσμο, η Αγία Τριάδα Bezos-Musk-Zuckeberg, δείχνουν ανοχή ή και στήριξη σε τέτοιες τάσεις.

Γιατί όμως δεν το έκαναν και παλιότερα, π.χ. το 2016; Η απάντηση είναι, όπως πάντα, στενά δεμένη με την ιδέα της αγοράς: δεν πουλάνε στον εκλέκτορα, αλλά στον καταναλωτή. Oι εταιρείες ενδιαφέρονται πιο πολύ για τους καταναλωτές τους, παρά για τους ψηφοφόρους. Και τότε, η πλειοψηφία των καταναλωτών φαινόταν να θέλει ένα πιο «ανοιχτό» προφίλ από τις εταιρείες. Ο Τραμπ είχε χάσει τότε τη λαϊκή ψήφο. Από το 2004 είχαν να νικήσουν την λαϊκή ψήφο οι Ρεπουμπλικανοί.

Σήμερα όμως τα δεδομένα έχουν αλλάξει. Στη  πολιτική οικονομία, το μεγάλο κεφάλαιο ακολουθεί πάντοτε τις τάσεις της κατανάλωσης. Mεγάλο μέρος της κοινωνίας φαίνεται να έχει στραφεί προς συντηρητικότερες απόψεις ή τουλάχιστον να δείχνει ανοχή σε αυτές. Και οι μεγάλες επιχειρήσεις απλώς «διαβάζουν» αυτή την αλλαγή και αντιδρούν.

Δεν είναι θέμα δικαιοσύνης ή ηθικής: η αγορά ρυθμίζει το πόσο «προοδευτική» θα είναι μια εταιρεία. Όταν πιστεύει ότι βγάζει κέρδος από τα δικαιώματα των μειονοτήτων, το υποστηρίζει. Όταν νομίζει πως την συμφέρει μια πιο «σκληρή» στάση, προσαρμόζεται σε αυτό.

Αν είμαστε ειλικρινείς με τους εαυτούς μας, θα παραδεχτούμε πως το μεγάλο κεφάλαιο ποτέ δεν νοιάστηκε πραγματικά για τα δικαιώματα των ανθρώπων. Τους ενδιαφέρει αν αυτοί οι άνθρωποι είναι αγοραστικό κοινό ή όχι. Τώρα που η πλειοψηφία δείχνει να γέρνει λίγο πιο δεξιά, βλέπουμε περισσότερες ακραίες ή συντηρητικές φωνές. Εάν η «πλειοψηφία» δεν ενδιαφέρεται πια να προστατέψει τις μειονότητες, οι μειονότητες θα  βιώσουν άμεσα το αποτέλεσμα.

Σε τελική ανάλυση, δεν θα έπρεπε να στηριζόμαστε στις εταιρείες για να προστατεύσουν τα δικαιώματά μας. Πρέπει να γνωρίζουμε ότι, όπως προσάρμοσαν τα λογότυπα και τις πολιτικές τους για να δείξουν «ανοχή», έτσι μπορούν να τα αλλάξουν ξανά, εάν δουν πως έτσι βγάζουν περισσότερα χρήματα ή αποκτούν περισσότερη δύναμη. Το ζήτημα είναι τι κάνουμε εμείς, σαν πολίτες, για να επιμείνουμε σε αξίες και δικαιώματα που δεν είναι «της μόδας», αλλά πραγματικά αναγκαία για μια δίκαιη κοινωνία.

Δείχνει και τα προβλήματα του “wokeness” όλο αυτό. Διάβασα κάτι χθες. Γέλασα στην αρχή, αλλά μετά προβληματίστηκα. Πολλές φορές, οι wokeατζίδες μοιάζουν με φιλαράκια του καπιταλισμού. Υπόσχονται να αντισταθούν στον συστημικό ρατσισμό μέχρι τη στιγμή που ένα δημογραφικά ικανοποιητικό ποσοστό μειονοτήτων φτάσει να δουλεύει στην Black Rock.

‍